Βολφ, Κρίστιαν φον-

(Christian von Wolff, Μπρέσλαου 1679 – Χάλε 1754).Γερμανός φιλόσοφος. Ο Β. κυριάρχησε στην επιστημονική σκέψη της Γερμανίας του 18ου αι. Η θεωρία του αντιπροσωπεύει τη βάση του εθνικισμού, που χαρακτηρίζει τον Γερμανικό Διαφωτισμό (Aufklärung).Καθηγητής των μαθηματικών στο Χάλε, ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με τη φιλοσοφία. Το 1723 ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος Α’ τον αντικατέστησε και τον έδιωξε, ύστερα από την πίεση που δέχτηκε από τους ορθόδοξους θεολόγους, εχθρούς του Β. Τον ανακάλεσε όμως ο Φρειδερίκος Β’ το 1741 και δίδαξε στο Χάλε έως τον θάνατό του. Η διάδοση των έργων του οφείλεται στο γεγονός ότι, εκτός από τα λατινικά, έγραψε στα γερμανικά, και σε αυτόν έχει τις ρίζες του ένα μεγάλο μέρος από τη φιλοσοφική ορολογία της γερμανικής γλώσσας. Τα έργα του στα γερμανικά έχουν όλα τον τίτλο Λογικές σκέψεις (1712-23). Έγραψε, μεταξύ άλλων, στα λατινικά τα έργα Ορθολογική φιλοσοφία ή Λογική (1718), Πρώτη φιλοσοφία ή Οντολογία (1728). Θεωρήθηκε συνεχιστής του Λάιμπνιτς· και πράγματι, ο Β. τελειοποίησε και συμπλήρωσε το σύστημα μεθοδολογικών στοιχείων της σκέψης του Γερμανού φιλοσόφου. Ο Λάιμπνιτς είχε υποστηρίξει ότι η αρχή της ταυτότητας ισχύει για τις λογικές αλήθειες και η αρχή του αποχρώντος λόγου για τις αντικειμενικές αλήθειες, ενώ για τον Β. η πραγματικότητα πρέπει να εξετάζεται τόσο από την άποψη του λόγου όσο και από την άποψη των αισθήσεων. Η πραγματικότητα αυτή μπορεί να γίνει γνωστή μέσω λογικών τύπων αλλά και μέσω της εμπειρίας. Η γνώση μέσω των εννοιών έχει βέβαια την υπεροχή, αλλά και οι δύο τύποι γνώσης ισχύουν, επειδή κάθε βεβαιότητα ανάγεται στην αρχή της αντίφασης, που εγγυάται τόσο τις γνώσεις μέσω των εννοιών όσο και τις εμπειρικές. Οι λογικές αρχές έχουν καθολικό κύρος, ισχύουν συνεπώς και στο πεδίο της εμπειρίας, της θεολογίας και της ηθικής. Με βάση την αρχή του αποχρώντος λόγου μπορεί να φτάσει κανείς στην απόδειξη της ύπαρξης του Θεού. Άλλη λογική αρχή είναι η εντελέχεια, στην οποία τείνουν όλα τα όντα και η οποία είναι ο νόμος της φύσης που ρυθμίζει το σύμπαν. Η αρχή αυτή βρίσκεται στα βάθη της ηθικής, η οποία επιτάσσει καθετί που την ευνοεί και απαγορεύει καθετί που τη μειώνει. Από αυτό απορρέει η ενότητα ηθικής και γνώσης, που μόνη της μπορεί να μας υποδείξει εκείνο που πραγματικά είναι χρήσιμο στην επίτευξη της τελειότητας.